8 december 2021 – Brief aan Christianne

Wat jij zei in het boek ‘De zin van het leven’ heeft mij diep geraakt, Christianne.
En meer dan dat. Want je voelde voor mij als de dochter, die ik nooit gekregen heb.
In 1977 had ik een miskraam. Ik voelde ook meteen zo’n sterke verbondenheid,
omdat ik in veel van wat je zei mijzelf herkende. Ik denk dan ook, dat we dezelfde karakterstructuur hebben, zoals die uit het ennegram (een psychologisch/spiritueel model, dat mensen kan helpen om tot (meer) zelfinzicht te komen en wegen tot groei aangeeft) naar voren kan komen.
‘Het leven maakt zichzelf zinvol’, zeg je. Ik ben het eens, dat we alleen kunnen aangeven, wat ieder voor zich als de zin van zijn/haar leven ziet.  Ik herken je omschrijving: schoonheid, ontmoetingen, verdriet, in verbinding staan met de ander, liefde geven.  En natuurlijk ook het intens geluk met een kind. Ik heb twee zonen en in korte tijd vier kleinkinderen gekregen.

Jouw vorm van communicatie is muziek, waarbij je ook meteen je eigen beperking ziet: ‘Mijn invloed gaat  niet verder dan tot de rand van het concertpodium.’ Ook dat herken ik, heb ik leren onderkennen. Niet met muziek, maar met beeldende kunst; eerst jaren met keramiek, nu met werk op papier. Je kunt niemand dwingen om geraakt te worden.  Bij beeldende kunst doet zich dat minder vaak voor dan bij muziek. Één keer zal ik nooit vergeten, toen ik bij het aanschouwen van een abstract schilderij uit de laatste periode van Mark Rothko ook de tranen over mijn wangen voelde lopen.  

Je weet ook goed het onderscheid te maken tussen je ego en je diepste zelf, ook al omschrijf je dat niet zo. Door de geboorte van je zoon ben je jezelf minder belangrijk gaan vinden. Mag ik dat zien als dat je vrijwel geen behoefte meer hebt aan aandacht en goedkeuring van anderen? Ik ervaar dat ook steeds meer, maar dit proces is bij mij wel veel later op gang gekomen. Het enneagram, systemisch werk en andere psychologische en spirituele teksten hebben mij zelfinzicht gegeven en de drang naar groei meer bewust gemaakt.

Waar ik lees over het vuur in je, dat groter is dan jijzelf, worden mijn ogen nat. ‘Mijn ego maakt daar deel van uit, gaat een dans aan met dat vuur’.  O, wat mooi gezegd, nu rollen de tranen over mijn wangen en dat gebeurt weer, als ik even later de volledige tekst voorlees aan mijn partner. Ja, met de stroom meegaan, zo goed om dat nog weer eens zwart op wit te zien!

En dan jouw metafoor van ‘het oog van de orkaan’. Daar waar rust heerst, waar het stil is en – zo voeg ik eraan toe – waar de pure levensenergie zit die, als we ons niet laten meeslepen door angst, woede of wat voor beklemmende emotie dan ook, de bron van zinvol leven is; door ieder op zijn/haar eigen wijze vormgegeven.

Ten slotte, zo mooi en wijs zoals je over de dood praat. Je wilt natuurlijk nog lang niet dood, ik evenmin. Maar ik, 30 jaar ouder dan jij,  sta er logischerwijs wel dichterbij. We vervolgen de weg – tao – ‘in dat kleine spleetje licht tussen twee eeuwige perioden van duisternis’, zoals A.L. Snijders het verwoordt. Het boek van de leestip: De intieme dood van Marie de Hennezel ga ik zeker lezen.

Met dank voor jouw bijdrage, voor mij een inspirerende ervaring .

Pacific Ocean III, 2004 Dirk Koopman

15 augustus 2021 – de Tao naar zingeving

In-spireren om te her-inneren, om eraan te herinneren, dat we anders zijn dan dieren; in een bepaald opzicht meer, maar niet beter! We hebben iets ontwikkeld, dat – voor zover bekend – dieren niet hebben: het (zelf)bewustzijn, waardoor we tot veel in staat zijn vanuit de drie centra hoofd, hart en buik dat wil zeggen denken, voelen en doen/niet doen. Hiermee kunnen we ons leven zin geven, wat verder gaat dan de 3 v’s: voeding, veiligheid en voortplanting.

Er wordt leegte ervaren, er is leegte, zolang we niet zelf zin aan ons leven geven. Er is onderzoek gedaan door psychologen en gebleken is, dat in de kern iedereen behoefte heeft aan zingeving. En wat is dat dan? Wel, een vervullende bestaansreden vinden voor je leven.

Een paar decennia geleden deed ik een (loopbaan-)ontwikkelingstraject, waaruit een drietal kwalificaties/activiteiten/rollen, voortkwam waarmee ik mijn leven zin kon geven. In de 3 v’s was voorzien! Wat kwam eruit?
1. coach; vanuit deskundigheid en empathie kan ik verbinding met anderen aangaan, hen op een spoor zetten om zelf verder te gaan. Het gaat dan eigenlijk altijd – al dan niet uitgesproken – over zingeving.
2. gastvrouw; hiermee kan ik met zorgzaamheid en luisteren met aandacht een positieve bijdrage leveren aan het leven van anderen.
3. kunstenaar; hier gaat het in de eerste plaats om verbinding aangaan met mezelf in het creatieve proces. En als ik de resultaten naar buiten breng stel ik me open en kwetsbaar op. Het gaat hier ook om verbinding in brede zin; met de natuur, met anderen, met het al.

Ik ben in de gelukkige omstandigheid, dat ik met deze kwalificaties nog steeds zin aan mijn leven kan geven, naast de rode draad van liefde en vriendschap, die er altijd was en is.

De zin, die je aan je leven geeft bepaal je helemaal zelf. Daarmee is niet gezegd, dat dat altijd zo eenvoudig is, gestuurd als we van kleins af aan worden; al dan niet bewust door onze ouders en later ook door anderen. Dus als we leegte ervaren, die onaangenaam aanvoelt, is dat een weksignaal om de zingeving tot dan toe te evalueren of die alsnog te vinden, te bepalen en ermee aan de slag te gaan!

Tao is de weg; de weg van en naar zingeving!

voorzijde van de leporello Tao, 2019