Het woord enneagram stamt van het Griekse ennea, dat ‘negen’ betekent en grammos, dat staat voor ‘punten’. Het symbool van het enneagram is een cirkel met negen punten: Negen persoonlijkheidstypen hebben hierop elk een vast punt en staan via lijnen met elkaar in verbinding.
Het enneagram is een persoonlijkheidsmodel dat inzicht kan geven in bewuste of onbewuste gedragingen en attitudes. Volgens het enneagram is het ene persoonlijkheidstype overigens niet beter dan het andere type. Elk mens herkent de negen types meestal wel in zijn eigen leven, maar er is er één dat dominant is, het best herkenbaar in de adolescentiejaren. Het dominante model verklaart waarom wij ons op een bepaalde manier gedragen of een bepaalde kijk op de wereld hebben. De typering van elk van de negen types geeft een beschrijving van behoeftes, aannames en positieve en minder positieve drijfveren om situaties in het leven aan te gaan.
Negen enneagram-typen worden beschreven vanuit de manier waarop ze in het leven staan. Het model beoogt inzicht te geven in het eigen karakter en de relaties met anderen. Elk van de negen persoonlijkheidstypen van het enneagram heeft zich gevormd rond een centrale passie. De passie en de preoccupatie die hieruit voortkomt, bepalen in dit model de levensbeschouwing van elk van de negen typen.
Inzicht in het enneagram beoogt mensen te helpen zichzelf en anderen te begrijpen, en in het bijzonder waarom mensen op een bepaalde manier op elkaar reageren. Ook wil het een handvat geven om te komen tot persoonlijke groei.
De negen types zijn:
Type EEN: de Perfectionist: realistisch, consciëntieus, grondig en principieel
Type TWEE: de Gever: warm, betrokken, hulpvaardig en verzorgend
Type DRIE: de Succesvolle werker: energiek, optimistisch, zelfverzekerd en doelgericht
Type VIER: de Individualist: gevoelig, warm en scherpzinnig
Type VIJF: de Waarnemer: introvert, leergierig, analytisch en inzichtelijk
Type ZES: de Loyalist: verantwoordelijk, betwijfelend, betrouwbaar en loyaal
Type ZEVEN: de Levensgenieter: energiek, levendig en optimistisch
Type ACHT: de Baas: direct, onafhankelijk, zelfverzekerd en beschermend
Type NEGEN: de Bemiddelaar: ontvankelijk, goedaardig en ondersteunend
‘De mens ervaart zichzelf, zijn gedachten en gevoelens als iets wat gescheiden is van de rest – een soort optisch bedrog van zijn bewustzijn.
Deze waan is een soort gevangenis die ons beperkt tot onze persoonlijke verlangens en tot genegenheid voor slechts een paar mensen.
Onze taak moet zijn ons uit deze gevangenis te bevrijden door de kring van ons mededogen uit te breiden en alle levende wezens en de hele natuur in haar schoonheid te omarmen.’
Albert Einstein